🔭 Một phát hiện làm thay đổi cách chúng ta hiểu về sao Hải Vương
Ở rìa xa nhất của Hệ Mặt Trời, cách Trái Đất gần 4,5 tỷ km, sao Hải Vương vẫn luôn là một ẩn số – lạnh giá, tối tăm và gần như bị lãng quên sau lần bay ngang duy nhất của tàu Voyager 2 năm 1989. Nhưng giờ đây, nhờ vào James Webb Space Telescope (JWST), một hiện tượng chưa từng thấy trên hành tinh băng này đã được phát hiện: cực quang… không nằm ở cực.
🌌 Không phải ánh sáng bạn từng biết
Cực quang – thứ ánh sáng kỳ diệu thường xuất hiện tại hai cực địa lý của Trái Đất – vốn là sản phẩm của gió mặt trời va chạm với từ trường hành tinh. Trên các hành tinh khác như Sao Mộc hay Sao Thổ, cực quang cũng tương tự.
Thế nhưng… sao Hải Vương lại phá vỡ hoàn toàn quy luật đó.
James Webb đã ghi nhận những vệt sáng màu xanh lam kỳ ảo xuất hiện ở vĩ độ trung bình, nơi đáng lẽ không hề có hiện tượng aurora. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Điều gì đã xảy ra trong từ quyển hỗn loạn của hành tinh này?
💡 H3⁺ – Dấu vết vô hình tiết lộ ánh sáng vũ trụ
Chi tiết quan trọng nhất trong phát hiện này đến từ một phân tử nhỏ bé nhưng đặc biệt: H3⁺ (ion hydro ba).
Phân tử này chỉ hình thành trong tầng cao khí quyển của các hành tinh khổng lồ khi có cực quang xảy ra. Nó phát ra tia hồng ngoại – thứ ánh sáng mà mắt thường không thể nhìn thấy, nhưng James Webb thì có thể.
Đó chính là cách JWST phát hiện ra những vùng phát sáng “ẩn mình” trên sao Hải Vương, điều mà hàng thập kỷ quan sát từ Trái Đất không thể thực hiện được.
📊 Điều gì khiến sao Hải Vương trở nên đặc biệt?
-
Từ trường nghiêng 47 độ: Không giống Trái Đất, từ trường sao Hải Vương nghiêng rất mạnh so với trục quay, làm lệch vị trí của cực từ so với cực địa lý.
-
Tâm từ trường bị lệch: Từ trường hành tinh không nằm ở trung tâm mà lệch sang một bên, tạo nên sự bất đối xứng trong hoạt động điện từ.
-
Nhiệt độ cao bất ngờ: Dù xa Mặt Trời, sao Hải Vương phát ra nhiệt lượng gấp đôi so với năng lượng nó nhận, nhờ vào một nguồn năng lượng nội tại vẫn còn bí ẩn.
Tất cả những yếu tố này tạo nên một môi trường lý tưởng (và bất thường) cho một loại cực quang “lưu vong” – không nằm ở cực mà trôi dạt vào giữa hành tinh.
🔭 James Webb – Cánh tay nối dài của nhân loại
Phát hiện lần này là bằng chứng rõ ràng cho thấy chúng ta đang sống trong một thời kỳ vàng son của thiên văn học. Chỉ khi có James Webb – với khả năng nhìn thấy trong dải hồng ngoại sâu, nhân loại mới có thể chạm đến những điều mà trước đây tưởng như mãi mãi trong bóng tối./.
